FILOSOFEREN OVER DE WARE LIEFDE

FILOSOFEREN OVER DE WARE LIEFDE

Filosoferen over de ware Liefde…wat is ware liefde?  Welke kenmerken horen bij de liefde? Lees hieronder of de ware liefde eigenlijk wel of toch niet bestaat.

Wat is liefde?

Er wordt heel veel gepraat over de liefde. Dat is ook gemakkelijk, want we hebben daarbij allemaal onze eigen ideeën. Er wordt eigenlijk nooit gespraat over wat liefde eigenlijk is en hoe je daaraan inhoud geeft. Dat zou de magie van de liefde maar tekort doen; liefde laat zich niet vangen in een redenering. Dat is jammer, want een redenering kan wel helpen om een beter begrip te krijgen van wat liefde eigenlijk is. Ik ga dus toch maar een redenering ontwikkelen.

Kenmerken van ware liefde

Er zijn heel veel liefdesbegrippen: kalverliefde, zomerliefde, jeugdliefde, hoofse liefde enz. Om niet te verdrinken in al die begrippen ga ik het alleen hebben over ware liefde. Het gaat dus niet over verliefdheid maar over het soort liefde dat we vooral kennen uit romans (geen doktersromans). Het gaat over de diepe en doorleefde liefde. Ik begin mijn verhaal met het begrip ware liefde te definiëren. Ik geef vier plausibele kenmerken. Dan bekijk ik die kenmerken kritisch. In mijn derde stap geef ik aan hoe die kritiek kan passen in het begrip ware liefde.

1. Concreet en specifiek

Het eerste van de vier kenmerken van ware liefde is dat het object van die liefde concreet en specifiek is. Ik houd van kinderen maar waarachtige liefde koester ik alleen voor mijn eigen kinderen, daar zorg ik voor. Ik houd van vrouwen/mannen maar ware liefde voel ik alleen voor die ene.

2. Identificeer jezelf met jouw liefde

Het tweede kenmerk is dat ik mij identificeer met het object van mijn liefde. Ik leef met hem/haar mee; zijn/haar verdriet is mijn verdriet; zijn/haar vreugde is mijn vreugde.

3. Onbaatzuchtige zorg

Het derde kenmerk is dat ware liefde zich uit in onbaatzuchtige zorg voor degene van wie ik houd. Als de ander gelukkig is, ben ik ook gelukkig en als ik kan bijdragen aan dat geluk dan doe ik dat. Niet omdat ik daar zelf beter van word, maar omdat ik dat de ander gun! Ik pas me aan als dat voor de ander echt beter is.

4. Ware liefde overkomt je

Het vierde en laatste kenmerk is dat ware liefde mij overkomt; ik kan er niets aan doen. Ik kan die liefde niet wegredeneren en evenmin kan ik er naar toe redeneren als ik het niet voel. Er zijn misschien wel meer kenmerken te verzinnen, maar zonder deze vier is er geen sprake van ware liefde.

Explanatory gap

Onder de hiervoor genoemde kenmerken is er echter eentje waarover twijfel mogelijk is, te weten de voorwaarde je te identificeren met degene van wie je houdt. Deze voorwaarde wordt onmogelijk gemaakt door het bestaan van de zogeheten ‘explanatory gap’, de kloof tussen de realiteit zoals we die in de wereld zien en hoe die wordt ervaren. Vanuit dit perspectief kunnen we nooit doordringen tot wat de ander ervaart en dat betekent dat we ons dus ook niet kunnen identificeren met de ander. Ik licht dat toe.

Absolute identificatie is niet mogelijk

Als ik een hap van een appel neem, ervaar ik de beet, het doorzetten daarvan, het stuk appel in mijn mond, het kauwen en de verspreiding van de smaak van deze appel in mijn mond. Ik zeg: “Lekker!”. De ander kan alleen uit mijn woordkeus en mijn gezichtsuitdrukking opmaken dat ik de appel inderdaad waardeer, maar heeft geen toegang tot mijn ervaring. Hij kan nooit weten hoe ik het ervaar mijn tanden in de appel te zetten. Als ik mijn ervaring beschrijf doe ik dat met woorden die ik kies en die de ander interpreteert. Die communicatie is gebrekkig en kan mislukken. Maar zelfs als die wel lukt, ervaart de ander nog steeds niet mijn hap van de appel. Wat er ook wordt beweerd in allerlei boeken over onze hersenen, deze kloof tussen de één en de ander kan niet worden overbrugd. Kortom, absolute identificatie is niet mogelijk en daarmee kan niet worden voldaan aan dat criterium en lijkt ware liefde dus een onbereikbaar ideaal.

Maar in één geval wel

Dat is niet noodzakelijk zo! Ware liefde is wel degelijk mogelijk, want identificatie is in één specifiek geval wel mogelijk, namelijk in ons zelf. Ik ervaar mijzelf als subject, de handelende persoon, maar ook als object ‘de ander’. Ik kan mijzelf bekijken, ik kan mijzelf aanraken, ik kan tegen mijzelf praten. Met behulp van mijn zintuigen kan ik mijzelf ervaren en dus kan ik mij ook met mijzelf identificeren.

‘Liefde is de poëzie van de zintuigen’ – Honoré de Balzac

Liefde tot jezelf

Ik ben voor mijzelf concreet en specifiek. Ik heb het beste met mijzelf voor en ik kan er niets aan doen dat ik op mijzelf ben gesteld. Vanuit dit perspectief is ware liefde dus alleen mogelijk als liefde tot jezelf. De vraag is dan of je daarmee zelf iets opschiet. Ik meen van wel.  Die ware liefde moet dan ook onbaatzuchtig zijn. Dat wil zeggen dat ik voor mijzelf graag dingen doe die echt goed voor mij zijn, en dat is iets anders dan je overgeven aan grillen en lusten.

Het allerbelangrijkste is evenwel dat ware liefde tot jezelf je ook in staat stelt de ander echt lief te hebben. In de liefde tot de ander verwezenlijk je de ware liefde tot jezelf. Je probeert je te identificeren met de ander, je staat open voor de ervaringen van de ander en je leeft mee met wat de ander overkomt. De behoefte aan een concrete en specifieke ander wordt vervuld. Dat je die ene ander ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft draagt bij aan de ervaring van de ware liefde. En het is geweldig dat te ervaren en het is fantastisch dat het je zo maar overkomt.

  ‘Alleen wie kan liefhebben wordt liefgehad en blijft daarom opgenomen in de stroom van het leven’ – Rudiger Safranski (Duitse filosoof)

SENSE of LIVING

Het belangrijkste is evenwel dat het je in de gelegenheid stelt er te zijn voor de ander. Dat je onbaatzuchtig kunt zorgen voor de ander – en voor je zelf en dus samen. Niet primair om er zelf beter van te worden maar om de ander in de gelegenheid te stellen te groeien en zich te ontplooien. Daarmee geef je niet alleen het leven van de ander betekenis, maar ook je eigen leven. Daarmee leef je met de ander een goed leven; jullie SENSE of LIVING!

Beeld: zelf samengesteld beeld met foto’s van Unsplash. Tekst geschreven door dr. Peer de Vries, filosoof.

Boeken Lees tip

Meer Filosofie

ZONDER SMAAK GEEN DIALOOG OVER GEZOND ETEN

ZONDER SMAAK GEEN DIALOOG OVER GEZOND ETEN

Gezond eten is goed voor onze mentale en lichamelijke welbevinden. Om gezond te eten is het ontwikkelen van je smaakzintuig heel nuttig. Door je smaakzintuig te trainen zul je smaken bewuster herkennen en beleven. Voor meer leesvoer klik op de blog want hier blijf je uren lang over natafelen.

Lees meer
SENSORISCHE DEPRIVATIE GEMIS AAN PRIKKELS

SENSORISCHE DEPRIVATIE GEMIS AAN PRIKKELS

We begeven ons in een bubbel door Corona waarin onze zintuigen en brein te weinig wordt geprikkeld? Hebben we last van ‘sensor deprivatie’? Of te wel: zintuiglijke drooglegging of perceptuele isolatie? Doorbreek dit met je zintuigen en maak er een spel van. Lees hier in deze blog hoe je dit aanpakt.

Lees meer

Pin It on Pinterest

Share This

Share this post with your friends!