Iedereen houdt van muziek. Of het nou jazz, pop of klassiek is, er is altijd wel een genre dat je aanspreekt. Want hoe leuk het luisteren naar de gouden stem van Adele of de touché van Einaudi alleen al is, er is nog veel meer. Maar wat doet muziek met je? Wil je weten wat het bespelen van een instrument met je hersenen doet? Wat de invloed van zingen op je gezondheid is? Vervolg dan je weg langs verrassend onderzoek en opvallende feiten. Die aantonen dat Muziek je Gelukkig en Gezond maakt.
Intelligent door een instrument
Dat mensen die veel hardlopen een betere conditie krijgen, is bij de meesten wel bekend. Maar wist je ook dat het bespelen van een instrument voor je hersenen een full-body workout is? Het luisteren naar muziek doet van alles met je, maar het bespelen van een instrument nog meer. Het pingelen op een piano of je rood blazen in een trompet kan zelfs, blijkt uit onderzoek, je intelligentie verhogen.
Sinds de afgelopen decennia worden er op alle vlakken in de wetenschap bijzondere ontdekkingen gedaan, we zitten midden in de wetenschappelijke revolutie. Met name de neurowetenschap, de tak die onze hersenen bestudeert, heeft niet stil gezeten.
Met methodes als Magnetic Resonance Imaging (MRI) en Positron Emission Tomography (PET) lukt het steeds beter onze hersenen te observeren en te analyseren. Door mensen in een PET-scan simpele activeiten of testjes te laten doen zoals lezen of een rekensommetje maken, zien we welke gedeeltes van onze hersenen actief zijn. Dat deel of die delen lichten op in verscheidene kleuren, afhankelijk van de activiteit. Bij het doen van deze testjes zie je dat er bij elke oefening een bepaald gedeelte van de hersenen actief is.
Muziek als vuurwerk
Echter, bij het luisteren naar muziek, is er een heus vuurwerk gaande. Bij het onderscheiden van bijvoorbeeld ritme en melodie spelen veel verschillende delen van de hersenen een rol. En tijdens het spelen van een instrument lijkt het wel chinees nieuwjaar.
Overal in de hersenen lichten gebieden op. De linkerhersenhelft (de meer exacte kant van het brein) en rechterhersenhelft (de meer creatieve kant) lijken op hoge snelheid samen te werken. Er worden diverse verbindingen gelegd tussen verschillende gebieden van de hersenen. Je hebt het visuele aspect (het lezen van de noten), het motorische aspect (het spelen van de noten) en het auditieve aspect (het horen van en luisteren naar de muziek). Door de samenwerking van al deze gebieden vergroot het volume en de activiteit van de brug tussen de beide hersenhelften, de zogenaamde corpus callosum.
“Play it fuckin’ loud!” – Bob Dylan
Hersenen als zoekmachine
Uit onderzoek blijkt dat muzikanten een handig systeem ontwikkelen om bijvoorbeeld feiten of gebeurtenissen makkelijker te onthouden. Ze lijken sneller herinneringen te kunnen creëren, opslaan en oproepen. Doordat hun beide hersenhelften goed verbonden zijn, zijn zij in staat elke herinnering op meerdere manieren te onthouden. Een herinnering krijgt meerdere “etiketten”:
een conceptueel, emotioneel, auditief en contextueel etiket.
Het lijkt op de manier waarop zoekmachines werken, zodat je zo snel mogelijk daar komt waarnaar je zocht. Doordat je iets op verschillende manieren in je geheugen opslaat, kan het onthouden van dingen makkelijker en sneller gaan.
Wat gebeurt er in je hersenen als je naar muziek luistert?
De beste hoogleraar van Nederland Prof. dr. Erik Scherder geeft in onderstaand filmpje een gratis college over de invloed van muziek op je hersenen. Ga er even voor zitten, het filmpje duurt ruim 15 minuten.
De wonderen van zang
Natuurlijk zijn het niet alleen de bespelers van een instrument die baat hebben bij muziek. Niet alleen het strijken van de viool of het rammen op de drum doet iets met je grijze massa. Wat is de invloed van zingen op je hersenen?
Muziek maakt Gelukkig en Gezond: Zing!
Duitse onderzoekers deden jaren geleden een bijzondere ontdekking: in het bloed van koorleden zaten meer cortison (hormoon tegen stress) en meer proteïnen die bijdragen aan je afweer. Uit een onderzoek van een Zweedse wetenschapper bleek vervolgens nog eens dat bij koorleden tijdens het zingen de hartslag daalt. Er wordt zelfs vermoed dat het lang zingen in een koor je bloeddruk kan verlagen, zoals dat bij yoga ook kan gebeuren.
We spreken tot nu toe over koorleden, maar het lijkt logisch dat regelmatige optredens thuis en zingen onder douche ook vergelijkbare effecten zouden kunnen hebben. Behalve stress-verlagend, kan zingen ook positieve invloed hebben bij sommige ziektes. Mensen met de ziekte van Parkinson bijvoorbeeld kunnen zich beter uitdrukken door te zingen, mensen met afasie kunnen betere zinnen maken en gaan weer meer begrijpen door zang, zelfs voor COPD kan zingen helpen. Meerdere zanglessen in de week vergroten de longfunctie.
Dacht je dat dat alles was? Zeker niet zelfs. Zingen helpt bijvoorbeeld ook bij hoge bloeddruk, pijnbestrijding en stotteren. En heb je last van een snurkend familielid? Dan is zang de oplossing.
Meer muziek
We worden rustig, gelukkig en, weten we nu, gezond door zingen. Waarom doen we het dan zo weinig? Waarom gebruiken we onze zo ver ontwikkelde stembanden alleen om te spreken? Een antwoord op deze vraag ligt voor de hand: we schamen ons.
We leven in een cultuur waarin zuiver zingen goed is en een toontje ernaast fout. Door shows als Idols of Holland’s Got Talent lachen we massaal vals zingende mensen uit. Houd gewoon je mond als je niet goed kan zingen, lijken we duidelijk proberen te maken. Dat terwijl het zo goed voor je is. Een quote die hier perfect bij past:
“Het belangrijkste in de muziek staat niet in de noten” – Gustav Mahler
Hoewel dit misschien niet is wat de Oostenrijkse componist Gustav Mahler bedoeld heeft, zou je het op de volgende manier kunnen opvatten: het maakt niet uit of je zuiver of vals zingt, want dat is niet alles waar de muziek om draait. Het gaat erom dat je van het zingen en het proces van muziek maken geniet, niet dat het altijd perfect moet zijn.
Ook maakt zingen ons kwetsbaar, je laat je emoties zien. Je stelt je gevoelig en open op. Dat maakt het spannend, maar ook leuk. Soms moet je jezelf gewoon laten gaan en uit volle borst meezingen met Dancing Queen van Abba of Sugar van Maroon 5.
Boeken Lees tip
