Alles over
ZINTUIGEN
DE KRACHT VAN ZINTUIGEN
Wat we zien, horen, voelen, ruiken of proeven heeft net zoveel invloed op ons welzijn als wat we eten en drinken. Je bewust zijn van je zintuigen en waarderen van wat je via je zintuigen binnenkrijgt dragen bij aan je gezondheid, zoals de schoonheid en geluiden van de natuur. Door het juiste gebruik van je zintuigen ondersteun je het zelfhelend vermogen op zowel mentaal als lichamelijk vlak.
Van ieder mens zijn de zintuigen uniek, ze bepalen de persoonlijke kijk op de wereld. Het ervaren en beleven van een natuurlijk gezond leven doe je met al je zintuigen! Lees hier alles over zintuigen en hun kracht en waarom ze op de proef worden gesteld.
de Zeven Zinnige
ZINTUIGEN
Over het exacte aantal zintuigen waarover de mens beschikt zijn de meningen verdeeld. Is er een prikkel en is er een reactie, dan zou je het kunnen rekenen tot het zintuigsysteem. Zoals onze tijdaangever (onderdeel van biologische klok), bewegingszin of temperatuurzin. Wij beperken ons hier tot de zeven zintuigen; gezichtszin, gehoorzin, smaakzin, reukzin, tastzin, evenwichtszin en het buikgevoel.
ZICHT
OGEN
De ogen zijn ons belangrijkste zintuig. Als we kijken werken onze ogen en hersenen samen. Onze ogen nemen de lichtprikkels op en onze hersenen maken er beelden van door wat we waarnemen aan te vullen met jouw kennis en ervaringen. Hierdoor kleur jij jouw wereld op jouw manier. Jij ziet misschien dingen die een ander niet opvallen. Echt zien doe je door bewust waarnemen. En als je iets niet wil zien doe je je ogen gewoon dicht.
Wanneer je visueel bent ingesteld reageer je waarschijnlijk sterk op visuele schoonheid. Je raakt in een positieve stemming door te kijken naar de weelderige kleuren van een bloemenveld. De schoonheid en vormgeving in de kunst is een lust voor jouw oog! Ook je denken is sterk visueel bepaald. Anderzijds ben je gevoelig voor zonlicht en kun je hierdoor uit balans raken. Ogen zijn gevoelige organen. Te veel licht kan gemakkelijk leiden tot hoofdpijn of zelfs hoornvliesbeschadiging.
Jouw ogen verraden hoe het is gesteld met je welbevinden. Als je in balans bent stralen jouw ogen rust uit en vitaliteit. Je ogen zijn de spiegel van je ziel. Je leefstijl heeft grote invloed op je ogen en jouw visuele waarneming.
‘Vision is the art of seeing what is invisible to others’ – (Jonathan Swift, author Gulliver’s travels)
GEHOOR
OREN
Ons gehoor staat vooral aan wanneer we wakker zijn. We nemen continue geluid waar of het nu dagelijkse geluiden zijn, gesprekken of muziek. In tegenstelling tot je ogen is het niet goed mogelijk om je af te sluiten van geluid. Je kan de sterkte van het geluid, de hoogte van de tonen en de klankkleur waarnemen.
De beleving van geluid is subjectief en roept emoties op. De trillingen en frequenties zorgen voor allerlei reacties in je hersenen, zenuwstelsel en over je hele lichaam. Horen staat overigens niet gelijk aan luisteren. Luisteren is een bewuste activiteit waarbij je geluiden tot je laat doordringen en interpreteert. Hiervoor is het belangrijk om stil te zijn.
Ons auditieve zintuig kan ons helpen ontspannen en zelfs ervoor zorgen dat we in een euforische stemming raken door te luisteren naar muziek, natuurgeluiden of mantra’s. Anderzijds kan geluid ons uit balans brengen. Geluiden van auto’s, treinen, vliegtuigen of piepende deuren kunnen als hinderlijk worden ervaren. Wanneer iemand overgevoelig is voor geluid, zijn zelfs gewone geluiden onverdraaglijk. Kortom, auditieve waarneming kan zowel positief als negatief bijdragen aan een gezond fijn leven.
SMAAK
MOND
Het smaakzintuig bestaat uit smaakpapillen die op je tong liggen. Hiermee ben je in staat om verschillende smaken te proeven. De smaakzin is onlosmakelijk verbonden aan de reukzin. Zonder geur beperkt de smaak zich tot de primaire smaken zoet, zuur, zout, bitter en umami (hartig). De smaakpapillen hebben elk een eigen gebied. Gelukkig kan de geur van drank en voedsel vanuit de mond naar de neus opstijgen waardoor we in staat zijn een breed scala aan specifieke secundaire smaken waar te nemen, zoals menthol, kaneel of vruchten.
Je kunt smaak objectief beoordelen door vast te stellen of iets bijvoorbeeld zoet, zout, romig of scherp smaakt. Je kunt smaak ook subjectief beleven; je vindt iets lekker of niet. Je mondgevoel, hoe iets aanvoelt in structuur, doet daar vaak nog een schepje bovenop.
Een gezonde leefstijl is sterk verbonden met onze smaakzintuig. Door jezelf bewust te voeden met puur en onbewerkt voedsel zal je de natuurlijke smaken weer ontdekken en leer je proeven hoe voedsel hoort te smaken. Helaas worden door de voedselindustrie chemicaliën, smaak- en kleurstoffen aan onze voeding toegevoegd om ervoor te zorgen dat we meer eten dan wenselijk voor ons is. Onze smaak papillen worden hierdoor minder gevoelig. Tijd om hier verandering in te brengen!
‘Eten is een noodzaak, bewust eten is een kunst’ – (Inspire)
REUK
NEUS
Geuren zijn waarschijnlijk meer bepalend in de leefstijlkeuzes die je maakt dan je denkt. Hoewel we er vaak niet bewust van zijn, werkt geur sterk door in onze emoties, herinneringen en associaties. Dit komt omdat geursignalen rechtstreeks worden toegelaten tot bepaalde gebieden in de hersenen waardoor ze direct worden gelinkt aan onze gevoelens en ervaringen uit het verleden.
Geur blijft voortbestaan als stille kracht in je geheugen. Misschien herinner je je de geur van versgebakken appeltaart van je oma en kun je daarom de verleiding niet weerstaan om appeltaart te eten wanneer je deze geur weer ruikt? Of wellicht heeft de smerige sigarettengeur van jouw irritante wiskundeleraar, die vroeger tijdens de les zat te roken, voorkomen dat jij ooit een sigaret zal opsteken.
Hoewel we duizenden verschillende geuren kunnen waarnemen, staan we met ons reukvermogen slechts in de schaduw van onze trouwe viervoeter. Overigens bestaan er ook verschillen tussen mensen in de intensiteit van geurwaarneming en hun olfactoire zintuigen voorkeur. Voor een enkeling met een zeer goede neus is een beroep als ‘De neus‘ weggelegd.
‘De neus is de poort naar de geest’ – (Ayurvedische wijsheid)
TASTZIN
HUID
Jouw lichamelijke bewustzijn wordt voornamelijk bepaald door jouw tastzintuig. Door jouw tastzintuigen ervaar je immers de scheiding tussen jouw lichaam en de omgeving. Niet voor niets dat het tastzintuig het grootste zintuig is! Dit zintuig bestaat uit een groot netwerk van receptoren (tastknopjes) die verbonden zijn aan zenuwuiteinden die zich vlak onder de huid bevinden. En het stuurt prikkels door naar de hersenen, zodat zij verwerkt kunnen worden tot lichamelijke sensaties.
De gevoeligheid van een lichaamsdeel hangt af van de afstand en sensitiviteit van de receptoren: tastknopjes. Hoe kleiner de afstand tussen deze knopjes, hoe groter de gevoeligheid. De tastzin werkt nauw samen met andere zintuigen om de waarneming compleet te maken.
Door aanraking van het tastzintuig kun je voelen. Aanraking heeft een grote kracht op mensen. Aanraking zorgt soms voor prettige sensaties zoals verbondenheid, vertrouwen, troost of erotiek. Soms zijn deze sensaties niet prettig en ervaart men pijn, angst of irritatie. Gevoeligheid voor aanraking is persoonlijk en zelfs cultureel bepaald. Aanraking kan een heilzame werking hebben op je lichaam waardoor je in balans komt en is daarom een nuttig leefstijlintrument.
EVENWICHT
EVENWICHTSZINTUIG
Met het evenwichtszintuig oriënteer je je in de ruimte. Het ligt in het binnenoor en is onderdeel van het gehoorzintuig. Een knap staaltje evenwichtskunst! Het balanceren over een boom of lopen op toren hoge hakken doet het evenwichtszintuig niet alleen. Samen met de propriocepsis (is er om de positie van het eigen lichaam en lichaamsdelen waar te nemen) en je zicht (ogen) zorgt dit zintuig ervoor dat jij in evenwicht bent.
Het evenwichtsorgaan bestaat uit 2 delen: drie halfcirkelvormige kanalen en twee zakjes (otolietorganen). Beiden sturen deze informatie naar de hersenen. De drie halfcirkelvormige kanalen staan loodrecht op elkaar en zijn gevoelig voor draaibewegingen van het hoofd. De zakjes zijn voor de waarneming van versnellingen, zoals verticale bewegingen (je loopt de trap af) en horizontale bewegingen (je rijdt in een auto).
Wanneer de bewegingen die het evenwichtsorgaan registreert niet kloppen met wat je ziet, word je duizelig. Als je met een boot over stevige golven deint, kun je last krijgen van zeeziekte. Je evenwichtszintuig stuurt in deze situatie andere signalen naar de hersenen dan jouw ogen.
Spanningen, emoties, angst en overbelasting kunnen leiden tot duizeligheid. Andersom kan ook: duizeligheid kan angst of depressieve klachten veroorzaken. Het is een veelvoorkomende klacht dus koester dit zintuig!
‘Balans is de zoekende vorm van evenwicht’
INTUÏTIE
BUIKGEVOEL
Soms spreekt men over het ‘zesde zintuig’. Hiermee wordt geen zintuiglijk orgaan maar intuïtie of buikgevoel bedoeld. Je neemt innerlijk iets waar maar je weet niet waarop deze waarneming is gebaseerd. Je voelt dat iets goed is of juist niet in de haak, zonder dat je het kunt beredeneren. Je hebt een ingeving maar weet niet waar het vandaan komt.
Sommigen beschouwen het zesde zintuig als het spirituele zintuig. Door te mediteren probeert men toegang te krijgen tot het onbewuste om antwoord te vinden op de vraag ‘Wie ben ik, wat voel ik?’. Anderen zien intuïtie als gedachten die latent aanwezig zijn. Doordat we er geen aandacht aan besteden omdat andere gedachten belangrijker zijn, zijn deze gedachten onbewust naar de achtergrond verdwenen.
De vraag is wat je met het buikgevoel wilt doen? Kijk je er op een spirituele manier naar of op een rationele manier. In hoeverre is jouw buikgevoel van invloed op je leefstijl? Luisteren naar je lichaam en goed observeren wat je voelt, zorgt ervoor dat je in verbinding komt te staan met jezelf. Hoewel je je intuïtie niet zonder meer kan vertrouwen kun je ook van je fouten leren en dat maakt je onafhankelijk en wijs.
‘De rede biedt ons vele mogelijkheden tegelijk. Intuïtie kiest daaruit feilloos de beste’ – (Arthur Japin, schrijver)
Perception and experience are both created by the mind: the eye and what it sees, the ear in what it hears, the tongue and what it tastes, the nose and what it smells, the nerves and what they feel. – Deepak Chopra
Zintuigen
OP DE PROEF
Jammer genoeg negeren we vaak boodschappen van onze zintuigen, we nemen ze voor lief. Naast de over- of onderprikkelingen van onze zintuigen, gebruiken we ze te eenzijdig en zwakken we ze af. Zie hieronder vier redenen waarom onze zintuigen op de proef worden gesteld:
DE ZINTUIGEN ZIJN AFGEZWAKT DOOR DE EVOLUTIE
Vroeger “las” de kapitein de zee, wist wat voor weer te verwachten was, stond in weer en wind op een open brug, deed ervaring op en bepaalde zijn positie door middel van de sterren. Nu zit de moderne zeeman veilig en warm binnen, buiten de elementen. De plaatsbepaling vindt nu plaats via GPS en de koersuitzetting via de computer. Door de moderniteit zijn de zintuigen aangetast.
DOOR OUDERDOM GAAN DE ZINTUIGEN ACHTERUIT
Verslechtering van zien en horen, slappere huid en stramme spieren nemen toe door een hogere levensverwachting.
DE ZINTUIGEN HEBBEN HET ZWAAR DOOR ONZE ONGEZONDE LEEFSTIJL
We overprikkelen onze ogen. Ze gaan steeds verder achteruit door het langdurig gebruik van computerschermen en smartphones. Inmiddels heeft bijna 50% van de jongeren last van bijziendheid, wazig zicht, brandende ogen, hoofdpijn of een verstoorde slaap. Het oog is het belangrijkste zintuig van de mens, dat willen we toch goed verzorgen?
Ons gehoor wordt regelmatig blootgesteld aan lawaai. Het gebruik van onder andere koptelefoons of ‘oortjes’ die te hard staan, kan gehoorschade veroorzaken. Echt luisteren tijdens een gesprek lijkt een kunst die we steeds minder beoefenen, waardoor we minder gemakkelijk contact maken.
De smaak-, reuk- en tastzintuigen stompen af: smaak omdat in veel voedingsmiddelen zout en suiker worden toegevoegd; reuk door roken, overmatig gebruik van parfums en chemische ‘luchtverfrissers’.
De tast wordt aangetast door het veelvuldig dragen van handschoenen vanuit hygiëne oogpunt of door high fives in plaats van een handdruk. De 1,5 meter samenleving helpt hierbij niet.
DOOR TECHNOLOGIE GEBRUIKEN WE ONZE ZINTUIGEN STEEDS MINDER
De hedendaagse technologie koppelt ons denken steeds meer los van ons bewustzijn. Door vol te vertrouwen op kunstmatige intelligentie en technologische ontwikkelingen vervaagt de scheidslijn tussen mens en computer. Analoge en virtuele realiteit lopen in elkaar over. Complexe algoritmen zullen ons straks beter kennen dan wij onszelf.
Onze routes laten we bepalen door Tom Tom en Googlemaps in plaats van dat we zelf kijken. Hierdoor zijn we ons niet eens meer bewust welke route we hebben afgelegd en zijn we niet meer in staat de volgende keer zelf de weg te vinden. Ons ruimtelijke oriënteringsvermogen wordt aangetast. Hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor het richtingsgevoel raken minder ontwikkeld.
Photo slider by johnson-wang on Unsplash
HOE STAAN JOUW ZINTUIGEN ERVOOR?
Ontdek via deze zelftest welk zintuig jouw voorkeur heeft.